สารสนเทศ
สารสนเทศ หมายถึง ข่าวสารที่สำคัญเป็นระบบข่าวสารที่กำหนดขึ้นตามความต้องการของเจ้าของหรือผู้บริการขององค์กรนั้นๆ
สารสนเทศ ตรงกับภาษาอังกฤษว่า Information หมายถึงความรู้ที่ได้จากการศึกษาค้นคว้าสารสนเทศเป็นความรู้และข่าวสารที่สำคัญ
เทคโนโลยีสารสนเทศ หรือ IT มีความสำคัญกับสังคมในปัจจุบันมีความเกี่ยวข้องกับการจัดเก็บ
องค์ประกอบหลักของ IT
เทคโนโลยีสารสนเทศ ประกอบด้วยองค์ประกอบหลัก 2 ส่วน คือ เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีการสื่อสารโทรคมนาคม
เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์
คอมพิวเตอร์จัดเป็นเทคโนโลยีหลักของเทคโนโลยีสารสนเทศในยุคปัจจุบันเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์แบ่งเป็นเทคโนโลยีย่อยที่สำคัญได้ 2 ส่วน คือ เทคโนโลยีฮาร์ดแวร์ และเทคโนโลยีซอฟท์แวร์
1. เทคโนโลยีฮาร์ดแวร์ หมายถึง อุปกรณ์ทุกชนิดที่ประกอบขึ้นเป็นตัวเครื่องคอมพิวเตอร์ อุปกรณ์ที่ต่อพ่วงเพื่อเชื่อมโยงจำแนกตามหน้าที่การทำงานออกเป็น 4 ส่วน ดังนี้
(1) หน่วยรับข้อมูล
(2) หน่วยประมวลผลกลางหรือ CPU
(3) หน่วยแสดงผลข้อมูล (Output unit )
(4) หน่วยความจำสำรอง (Secondary storage unit )
2. เทคโนโลยีซอฟแวร์ Software คือโปรแกรมหรือชุดคำสั่งให้เครื่องคอมพิวเตอร์ทำงานตามที่ผู้ใช้ต้องการ
ซอฟท์แวร์คอมพิวเตอร์แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ
1. ซอฟท์แวร์ระบบ System softwere ชุดคำสั่งที่ทำหน้าที่สั่งให้เครื่องคอมพิวเตอร์ทั้งฮาร์ดแวร์และซอฟท์แวร์ทำงานตามคำสั่ง
2. ซอฟท์แวร์ประยุกต์
2 เทคโนโลยีการสื่อสารโทรคมนาคม
หมายถึงเทคโนโลยีที่ใช้ในการติดต่อสื่อสารกันทั่วไป เช่นระบบโทรศัพท์ ระบบดาวเทียม ระบบเครือข่ายเคเบิล และระบบสื่อสารอื่นๆ ที่ใช้ในการติดต่อสื่อสารกัน
ความสำคัญของเทคโนโลยีสารสนเทศ
- แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 4 พ.ศ. 2520- 2524 การมีส่วนร่วมสารสนเทศเพื่อการศึกษา
- มีการจัดตั้งศูนย์ประสานงานและปฏิบัติการของระบบสารสนเทศเพื่อการศึกษาขึ้น
- ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 8 ก็ได้มีการเห็นความสำคัญของ IT เพื่อการศึกษามากขึ้น
- ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจ ฉบับที่ 9 มีการจัดทำแผนหลักเพื่อพัฒนาระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการศึกษา
แผนพัฒนาข้างต้นทำให้เทคโนโลยีสารสนเทศมีความสำคัญต่อวงการศึกษาของประเทศมากขึ้นจะทำให้การศึกษาของชาติมีความเท่าเทียมทั่วถึงมีคุณภาพและความต่อเนื่องส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต
พัฒนาของ IT เพื่อการศึกษา
ยุคที่ 2 ระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการมีการใช้คอมพิวเตอร์ช่วยในการตัดสินใจ ติดตามผลและวิเคราะห์ผลงานของผู้บริหารระดับต่างๆ
ยุคที่ 3 การจัดการทรัพยากรสารสนเทศมีการใช้คอมพิวเตอร์เพื่อเรียกใช้สารสนเทศที่จะช่วยในการตัดสินใจนำหน่วยงานไปสู่ความสำเร็จ
ยุคที่ 4 ยุคปัจจุบันหรือยุคเทคโนโลยีสารสนเทศ Information Age มีการใช้ระบบคอมพิวเตอร์และระบบการสื่อสารโทรคมนาคมเป็นเครื่องมือช่วยในการจัดทำระบบสารสนเทศ
ประโยชน์ของเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการศึกษา
1. ให้ความรู้ ทำให้เกิดความรู้และความเข้าใจ
2. ใช้ในการวางแผนการบริหารงาน
3. ใช้ในการประกอบตัดสินใจ
4. ใช้ในการควบคุมสถานการณ์ หรือเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้น
5. เพื่อให้การบริหารงานมีระบบ
ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีสารสนเทศ
รูปแบบ IT ในปัจจุบัน
IT จำแนกตามลักษณะการใช้งานได้ 6 รูปแบบ
1. IT ที่ใช้ในการเก็บข้อมูล เช่น ดาวเทียม การถ่ายทอดทางอากาศ กล้องดิจิทัล
2. เทคโนโลยีที่ใช้ในการบันทึกข้อมูล เป็นสื่อบันทึกข้อมูลต่างๆ เช่น เทปแม่เหล็ก จานแม่เหล็ก จานแสงหรือจานเลเซอร์ ATM
3. เทคโนโลยีที่ใช้ในการประมวลผลข้อมูล ได้แก่ เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ทั้งฮาร์ดแวร์และซอฟท์แวร์
4. เทคโนโลยีที่ใช้ในการแสดงผลข้อมูล เช่น เครื่องพิมพ์ จอภาพ
5. เทคโนโลยีที่ใช้ในการจัดทำเอกสาร เช่น เครื่องถ่ายเอกสาร เครื่องถ่ายไมโครฟิล์ว
6. เทคโนโลยีถ่ายทอดหรือสื่อสารข้อมูลได้แก่ ระบบโทรคมนาคมต่างๆ เช่น โทรทัศน์ วิทยุกระจายเสียง โทรเลข และระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร์ทั้งระยะใกล้และระยะไกล
การใช้อินเทอร์เน็ต
งานวิจัยเกี่ยวกับพฤติกรรมการใช้ ICT ของนักศึกษาในสถาบันอุดมศึกษาพบว่าส่วนใหญ่ใช้อินเทอร์เน็ตเพื่อความบันเทิงเนื่องจากเห็นว่ามีความสะดวกในการติดต่อสื่อสารกับผู้อื่น ในคณะที่การใช้อินเทอร์เน็ตของนักศึกษาในระดับอุดมศึกษาส่วนใหญ่ใช้เพื่อการเรียนรู้
ใช้อินเทอร์เน็ตทำอะไรได้บ้าง
งานวิจัยชี้ว่า นักศึกษาใช้อินเทอร์เน็ตในการสนทนากับเพื่อนๆและการค้นข้อมูลจากห้องสมุด
นอกจากนี้นักวิจัยยังชี้ว่านักศึกษาส่วนใหญ่ใช้ ICT รูปแบบต่างๆเพื่อเพิ่มพูนความรู้และประกอบการทำรายงาน
การประยุกต์ใช้ ICT
- การเรียนรู้แบบออนไลน์ ( e-Learning )
- บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน (computer Assisted Instruction - CAT )
- วิดิทัศน์ตามอัธยาศัย (Video on Demand - VDO )
- หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E-books )
- ห้องสมุดอิเล็กทรอนิกส์ ( E- library )
การเรียนรู้แบบออนไลน์ เป็นการเรียนรู้ผ่านเครือข่ายคอมพิวเตอร์ อินเทอร์เน็ต เป็นการเรียนรู้ด้วยตนเอง ตามความสามารถของตน โดยเนื้อหาของบทเรียนซึ่งประกอบด้วย ข้อความ รูปภาพ เสียง จะถุกส่งไปยังผู้เรียนผ่านเว็บเบราว์เซอร์ web Browser โดยผู้เรียนผู้สอนสามารถติดต่อศึกษาแลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหว่างกันได้
การประยุกต์ใช้ ICT กับการเรียนการสอน
บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน computer Assisted Instruction – CAT คือบทเรียนคอมพิวเตอร์ซึ่งนำเสนอสารสนเทศที่ได้ผ่านกระบวนการสร้างและพิจารณามาเป็นอย่างดีมีเนื้อหาวิชาหรือสารสนเทศแบบฝึกหัดการทดสอบและการให้ข้อมูลป้อนกลับให้ผู้เรียนได้ตอบสนองต่อบทเรียนได้ตามระดับของความสามารถของตนเองเนื้อหาวิชาที่นำเสนอจะอยู่ในรูปที่มัลติมิเดีย ซึ่งประกอบด้วย อักษร รูปภาพ เสียง และ/หรือ ทั้งภาพและเสียง
วิดิทัศน์ตามอัธยาศัย Video on Demand – VDO
คือระบบการเรียกดูภาพยนตร์ ตามสั่งที่อำนวยความสะดวกให้ผู้ใช้งานสามารถเลือกดูภาพยนตร์ ข้อมูลภาพเคลื่อนไหวพร้อมเสียงได้ตามต้องการ สโลแกนที่ว่า To View what one wants. Where one wants โดยสามารถใช้งานได้จากเครือข่ายสื่อสาร Telecommunications Networks
หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ e – book คือหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ที่สามารถอ่านได้ทางอินเทอร์เน็ต
ส่วนการดึงข้อมูล e – book ซึ่งจะอยู่ในเว็บไซต์การให้บริการด้านนี้มาอ่านก็จะใช้วิธีการดาวโหลดผ่านทางอินเทอร์เน็ตเป็นส่วนใหญ่ลักษณะไฟล์ของ e – book จะสามารถเลือกได้ 4 รูปแบบ คือ Hyper Text Markup Language HTML , Portable Document Format PDF , Peanut Markup Language PML , และ Extensive Markup Language XML
ห้องสมุดอิเล็กทรอนิกส์ e – library เป็นแหล่งความรู้ที่บันทึกข้อมูลไว้ในเครื่องคอมพิวเตอร์แม่ข่ายและให้บริการสารสนเทศทางอิเล็กทรอนิกส์หรือผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต
คุณลักษณะที่สำคัญของห้องสมุด
- การจัดการทรัพยากรสารสนเทศด้วยคอมพิวเตอร์
- ความสามารถโดยการเข้าถึงสารสนเทศโดยทางอิเล็กทรอนิกส์
- บรรณารักษ์หรือบุคลากรของห้องสมุดสามารถแทรกการติดต่อระหว่างผู้ใช้กับห้องสมุดได้
- ความสามารถในการจัดเก็บ รวบรวมและนำสารสนเทศสู้ผู้ใช้โดยทางอิเล็กทรอนิกส์
การสืบค้นข้อมูลสารสนเทศ
การใช้ระบบสารสนเทศเพื่อการค้นหาหรือดึงข้อมูลและสารสนเทศเฉพาะเรื่องที่ผู้ใช้ระบุแหล่งรวบรวมแหล่งสารสนเทศเป็นจำนวนมากเพื่อประโยชน์ด้านต่างๆ เช่น การศึกษา เป็นต้น
วัตถุประสงค์ในการสืบค้นข้อมูลสารสนเทศ
1. เพื่อทราบถึงรายละเอียดของข้อมูล
2. เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการศึกษาหรือการทำงาน
3. เพื่อสร้างการเรียนรู้ให้กับตนเองและผู้อื่น
4. เพื่อตรวจสอบข้อมูล
5. เพื่อการนำข้อมูลที่ได้ไปใช้ในชีวิตประจำวัน
Search engine
เครื่องมือหรือเว็บไซต์ที่อำนวยความสะดวกในการสืบค้นข้อมูลและข่าวสารให้แก่ผู้ใช้อินเทอร์เน็ตจากแหล่งข้อมูลเว็บไซต์ต่างๆในระบบเครือข่าย
Search engine คือ โปรแกรมที่ออกแบบมาเป็นเครื่องมือสำหรับใช้ค้นหาข้อมูลเว็บไซต์ต่างๆ
ประเภทของ search Engine เครื่องช่วยค้นหา
อินเด็กเซอร์ Indexers จะมีโปรแกรมช่วยจัดการหาข้อมูลในการค้นหาหรือที่เรียกว่า Robot วิ่งไปมาในอินเทอร์เน็ต โดยอัตโนมัติเพื่ออ่านข้อมูลจากเว็บเพจ Web pages ต่างๆทั่วโลกมาจัดทำเป็นฐานข้อมูลไว้
ไดเร็กทอรี Directories จะใช้การเก็บรวบรวมข้อมูลโดยแบ่งออกเป็นหมวดหมู่ ซึ่งก้เปรียบเสมือนกับแคตตาล็อกสินค้า catalog เราสามารถเลือกจากหมวด หมู่ใหญ่
แล้วเลือกดูหมวดหมู่ย่อยๆลงไปเรื่อยๆจนพบกับข้อมูลที่ต้องการโดยจะแสดงรายละเอียดเกี่ยวกับตำแหน่ง URL และรายละเอียดเกี่ยวกับ URL นั้นๆ ซึ่งได้มาจากการวิเคราะห์เนื้อหาของแต่ละเว็บเพจว่าเกี่ยวกับเรื่องอะไร
ตัวอย่างเว้บไซต์ที่ให้บริการด้วยไดเร็กทอรี
เมตะเสิร์ช Metassarch จะให้หลายๆ วิธีมาช่วยในการค้นหาข้อมุลโดยจะรับคำสั่งค้นหาข้อมูลจากเราแล้วส่งต่อไปยังเว็บไซต์ที่เป็น search Engines หลายๆแห่งพร้อมๆกัน
